De gangen van de jongensschool in Stenay

Verzet

Henri Toussaint - (1863-1914)

Henri-Emile Toussaint (na de oorlog bij vergissing Albert genoemd) werd geboren op 4 mei 1863 in Rouvrois-sur-Meuse.

Henri Toussaint (hoofd van de jongensschool) blijft met zijn gezin achter, waarmee hij gehoor geeft aan de oproep van de onderwijsinspecteur om op zijn post te blijven.
Hij zorgt dat de achtergebleven inwoners van Stenay kunnen schuilen voor de bombardementen in de kelders van de school (zie foto), het oude klooster van Miniem gebouwd in de 17e eeuw. Zelf brengt hij de invaliden in veiligheid en zorgt dat iedereen voedsel krijgt.

Stenay wordt op vrijdag 28 augustus 1914 na de inname door enkele ulanen (Duitse ruiterpatrouilles *) door de Duitsers bezet. Men telt dan al twee burgerlijke slachtoffers gedood op 27 augustus: François GUYOT gefusilleerd in Baälon, en Joseph PIERROT gedood in Stenay. Henri Toussaint wordt dan in beslag genomen door de zorg voor de rantsoenen van brood en vlees. In de klaslokalen worden deze verdeeld onder de gevluchte families. Door de afwezigheid van de burgemeester wordt Toussaint beschouwd als de enige burgerlijke autoriteit in de stad en wordt verplicht de militairen bij hun huiszoekingen te vergezellen.

Maar zijn rol stopt daar niet.

Aangezien de Franse troepen zich nog op de linker Maasoever bevinden, worden Henri Toussaint samen met Michel Kocher (een werknemer van de nabije brouwerij Peltier, waar later de Kommandatur wordt gevestigd) om zes uur 's avonds op de brug (over de Maas op de route du Gare) door de Duitsers voor hun troepen geplaatst. Niet ver van hen bevindenden zich nog andere gijzelaars, waaronder Mgr Mangin, curé van Stenay, M. Romagny en de Abt Hazard. Het is 19.00 uur en zij vormen een menselijk schild tussen de Franse en Duitse troepen. De gijzelaars weten dat zij een zekere dood tegemoet lopen; niettemin gaat Henri Toussaint met een zakdoek in de hand vooruit.

Hij kreeg de opdracht mee om de Franse troepen mede te delen dat "ingeval zij op de Duitse bezetters zouden schieten, de stad in brand gestoken zal worden en de gijzelaars gefusilleerd".

Toissaint staat tussen twee vuren en wordt als eerste getroffen door een franse kogel die hem in de lies raakt, het dijbeen breekt en veroorzaakt een slagaderlijke bloeding. Een Duitse kogel in zijn richting mist zijn doel. De gewonde wordt ter plaatse opgegeven.

Zijn vrouw (Marie Delawoevre) en hun dochter zullen pas drie uur later verwittigd worden.
Enkele burgers zullen die nacht de gewonde gaan zoeken om hem naar het plaatselijke ziekenhuis te brengen. Echter het lijkt of de Duitse artsen weigeren om hem te verzorgen.
Hij komt op 20 september na een afschuwelijk lijden te overlijden.

bron: www.ac-nancy-metz.fr
Met dank aan: Philippe Vouluer, stadshistoricus Stenay.

Henri-Emille Toussaint

Henri-Emile Toussaint (1863-1914)

Mgr. Mangin - 1841-1914

Mgr. Pierre Elzire Mangin, geboren in 1841 en sinds 1890 curé (pastoor) van Stenay, had eveneens te lijden onder deze Duitse bezetting.

Mgr. Mangin had van 19 tot 25 augustus de Belgische vluchtelingen verzorgd.
Hij werd door de Duitsers op de eerste dag van de bezetting gearresteerd en de dag daarna weer vrijgelaten. Op diezelfde dag wordt hij benoemd tot burgemeester om Toussaint te vervangen.
Hij werd als gijzelaar gearresteerd op de zondagavond voorafgaande aan de nachtelijke brand van de huizen op de Place de l'hôpital. Die maandag werd hij als menselijk schild voor het bouwterrein van de bouw van de nieuwe brug geplaatsten, in de brandende zon staat de bejaarde man de hele dag.

Hij was getuige van de plundering van Stenay, van de vorderingen van paarden en voedsel.

Totaal verzwakt kon hij vanaf 2 september en tot aan zijn overlijden zijn kamer niet meer verlaten. Op 74 jarige leeftijd is hij op 9 september 1914 in de pastorie overleden. De arts die hem verzorgde, dokter Sauce schreef in de overlijdensakte: "Overleden in Stenay ten gevolge van "commotions consécutives à un surmenage extrême".

Volgens overlevering is Mgr. Mangin door de troepen van de Kronprinz zwaar mishandeld om het mogelijke geheim van Rennes-le-Château te ontfrutselen.

Mgr. Mangin speelde nog een belangrijke rol in deze geschiedenis met de mysterieuze Sator-steen.
Jammer genoeg is de bovengenoemde steen niet meer in Stenay. De steen werd door de vinder, dhr. Rivart in 1910 in bewaring gegeven bij Mgr Mangin, pastoor van Stenay, in zijn pastorie op de hoek van het Marktplein.

Mgr. Mangin stierf in 1914 en was geen getuigde meer van de verwijdering van deze steen in 1917 door de Kronprinz. Volgens overlevering heeft de Kronprinz de steen vernietigd onder verklaring dat hij de "Meester van het Kruis" zou zijn.

Mgr. Mangin is begraven op het kerkhof van Stenay en het Dagobert genootschap onderhoudt zijn graf.

bron: www.ac-nancy-metz.fr
Met dank aan: Philippe Vouluer, stadshistoricus Stenay.